Początki rozwoju winiarstwa w Polsce są przedmiotem sporu wśród znawców problemu. Według jednych winiarstwo ma prawie tysiącletnią historię na ziemiach polskich, zaś według innych zarówno rozwój winiarstwa jak i enoturystyki jest procesem rozpoczętym w Polsce niedawno, bo zaledwie dekadę temu. Skłaniając się bardziej w stronę tego drugiego stanowiska można stwierdzić, że współczesne winiarstwo i enoturystyka odpowiadają nowym potrzebom i oczekiwaniom społeczeństwa wobec wyjazdów urlopowych i podróży turystycznych. Autorka pracy wychodzi z założenia, że enoturystyka w Polsce jest nową formą spędzania czasu, której oferta skierowana jest do wymagających, znających wina i zamożnych turystów, w przeciwieństwie do stosunkowo niedawnej epoki PRL, charakteryzującej się tanim, wątpliwej jakości i dostępnym dla wszystkich winem. Ze względu na fakt, że enoturystyka jest kierunkiem stosunkowo nowym w turystyce krajowej, należy badać oraz rozwijać wiedzę na ten temat zarówno z punktu widzenia lokalnej czy regionalnej go-spodarki jak i metod zarządzania winnicą, zwłaszcza w obszarze komunikacji marketingowej i budowania relacji z konsumentami. W rozdziale pierwszym monografii w syntetyczny sposób przedstawiono historię powstania wina i zmiany w jego postrzeganiu oraz konsumpcji na przestrzeni lat. Wskazano rolę wina w Polsce w różnych epokach historycznych. Zdefiniowano wino jako produkt i po-kazano jego symbolikę. Omówiono również współczesny rynek wina w Europie. Zaprezentowano także wielowymiarowość zarządzania biznesem winiarskim w odniesieniu do klasycznych funkcji zarządzania. W kolejnej części książki, opisany został rozwój winiarstwa w XXI wieku w Polsce, wskazano także uwarunkowania jego rozwoju. Wyodrębniono najważniejsze czynniki, które spowodowały wzrost zainteresowania uprawami winorośli, zakładaniem winnic i produkcją wina ze strony inwestorów, a także czynniki oddziałujące na wzrost zainteresowania ze strony popytowej, czyli turystów. W roz-dziale trzecim książki zaprezentowano znaczenie turystyki i jej dynamikę zmian oraz oceniono jej znaczenie dla gospodarki regionu. Zdefiniowano w tej części enoturystykę oraz wskazano korzyści i koszty związane z jej rozwojem w regionie z różnych perspektyw: właścicieli winnic (przedsiębiorstw winiarskich), lokalnej społeczności oraz władz samorządowych. Rozdział czwarty poświęcono charakterystyce sfery popytu na rynku wina. W tej części pracy przedstawiono wyniki badań własnych przeprowadzonych wśród 723 konsumentów wina, oceniono ich wiedzę, zainteresowania i znajomość oferty enoturystycznej w Polsce oraz oczekiwania wobec tego specyficznego produktu, jakim jest wino. W ostatnim rozdziale, piątym tej książki, zaprezentowano specyfikę komunikacji marketingowej, realizowanej przez właścicieli winnic, polegającej na budowaniu relacji z konsumentami. Dokonano przeglądu stron WWW gospodarstw winiarskich i omówiono wykorzystanie mediów społecznościowych (SM) przez właścicieli największych powierzchniowo winnic w Polsce w celu diagnozy wykorzystania social mediów w praktyce gospodarczej i przydatności w prowadzonej działalności.

Branża turystyczna jest szczególnie wrażliwa na sytuację na świecie: wydarzenia polityczne, kryzysy ekonomiczne, zagrożenia zdrowotne i inne katastrofy, takie jak klęski żywiołowe, wojny czy ataki terrorystyczne. Każda sytuacja kryzysowa ma swój unikalny charakter, więc jej konsekwencje mają różnoraki charakter i zasięg. W przeszłości wielokrotnie branża turystyczna musiała radzić sobie z wieloma kryzysami, jednak ich negatywne skutki nigdy nie miały tak globalnego charakteru. W 2020 roku wybuch pandemii COVID-19 i ograniczenia w podróżowaniu spowodowały bezprecedensowe problemy w branży turystycznej. Zarządzający hotelami, restauracjami, personel i ich goście musieli stawić czoła różnym wyzwaniom, było konieczne podejmowanie szeregu działań, aby sprostać nowej sytuacji. Niniejsze opracowanie ma na celu zaprezentowanie skutków pandemii COVID-19 na wybrane segmenty branży turystycznej: hotele, gastronomię, transport, biura podróży, działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych oraz omówienie niektórych strategii przetrwania, już obserwowanych i możliwych do wdrożenia w tych sektorach usług turystycznych podczas kryzysu pandemicznego (w perspektywie krótko- i długoterminowej). Badania autorów oparto przede wszystkim na przeglądzie literatury przedmiotu, danych statystycznych oraz przepisach sanitarnych opracowanych przez globalne organizacje międzynarodowe, krajowe podmioty rządowe i pozarządowe, samorządy i branżę hotelarską. Autorzy poddali krytycznej analizie wdrażane systemy zarządzania w hotelarstwie, gastronomii, transporcie, usługach organizacji i pośrednictwa w odpowiedzi na kryzys COVID-19 (przegląd literatury przedmiotu, dane jakościowe) oraz dane ilościowe, uzyskane w oparciu o dostępne informacje statystyczne na temat ruchu turystycznego i obłożenia hoteli (lata 2019-2020). Tak zgromadzony materiał pozwolił porównać, pod kątem różnych aspektów, sytuację tych branż przed pandemią oraz podczas kryzysu COVID-19. Wnioski końcowe zostały przedstawione w ujęciu kilku wątków problemowych: kryzys ruchu turystycznego, ochrona zdrowia personelu i tury-stów, administracyjne ograniczenia wynikające z reżimu sanitarnego i możliwe zalecenia do-tyczące zarządzania tymi sektorami w okresie ‘nowej normalności’ w ruchu turystycznym. Słowa kluczowe: turystyka zrównoważona, pandemia COVID-19, bezpieczeństwo sanitarne, działania naprawcze